تحقق هدف ۳۰ درصدی بار ریلی غیرممکن است

ساعت 24 - مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی و تامین مالی توسعه راه‌آهن گفت: با توجه به برنامه توسعه هفتم، رشد سالانه ۳۹ درصدی حمل بار ریلی قابل تحقق نیست، برهمین اساس تدوین برنامه جامع و منسجم الزامی است.

سیدمرتضی ناصریان مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی و تامین مالی توسعه راه آهن در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به امتناع هدف عملیاتی راه‌آهن ایران در بخش باری در افق برنامه هفتم پیشرفت، گفت: در ماده ۲ قانون برنامه هفتم پیشرفت، رشد متوسط سالانه بخش حمل‌ونقل و انبارداری سالانه ۱۰ درصد و در ماده ۵۶ این قانون سهم ترابری ریلی در بخش باری بر حسب شاخص سهم از جابه‌جایی کل بار زمینی داخلی (تن - کیلومتر) به میزان ۳۰ درصد در افق برنامه (سال ۱۴۰۷) هدف‌گذاری شده، اما به نظر می‌رسد این هدف قابل تحقق نیست.

وی افزود: در مصوبه هیئت محترم وزیران مصوبه ۲۴۶۶۰/ ت ۶۲۴۹۹ ه مورخ ۱۶/‏۰۲/‏۱۴۰۳‬ سهم حمل‌ونقل ریلی از ترابری بارهای زمینی داخلی کشور در سال ۱۴۰۲ به میزان ۹.۵ درصد ذکر شده است. در سال ۱۴۰۲ میزان عملکرد ترابری ریلی کشور در حمل بار داخلی به میزان ۲۷.۶ میلیارد تن - کیلومتر بوده است و سهم ۹.۵ درصدی ترابری ریلی به معنای آن است که حجم ترابری زمینی بارهای داخلی حدود ۲۹۱ میلیارد تن-کیلومتر بوده است.

ناصریان بیان کرد: با توجه به هدف‌گذاری رشد میانگین سالانه ۱۰ درصد در بخش حمل‌ونقل در برنامه هفتم (برای امکان تحقق رشد اقتصادی هشت درصد)، میزان عملکرد کلی ترابری زمینی داخلی به حدود ۴۶۹ میلیارد تن - کیلومتر خواهد رسید و برای تحقق سهم ۳۰ درصد، عملکرد ترابری ریلی در سال ۱۴۰۷ باید به ۱۴۱ میلیارد تن - کیلومتر بار داخلی برسد که در مقایسه با عملکرد سال ۱۴۰۲ (۲۷.۶ میلیارد تن - کیلومتر) به معنای رشد ترابری ریلی بار داخلی به میزان ۵۱۱ درصد در طی پنج سال است و میانگین رشد سالانه ۳۹ درصد است، یعنی باید در طول این برنامه هر ساله حمل بار ریلی ۳۹ درصد رشد کند که به نظر اینجانب مقدور نیست.

مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی و تامین مالی توسعه راه آهن ادامه داد: البته افزایش عملکرد و سهم راه‌آهن در ترابری ریلی کشور بسیار مطلوب است و تلاش بسیار و همه جانبه برای این مهم، ضروری و ارزنده است. یک هدف معقول و حداکثری در این زمینه رشد عملکرد باری راه‌آهن به میزان سالانه ۲۰ درصد پیشنهاد می‌شود که در این صورت مقدار عملکرد ریلی در افق برنامه به حدود ۶۹ میلیارد تن کیلومتر می‌رسد و سهم آن از ترابری باری زمینی کشور حدود ۱۴.۶ درصد خواهد شد؛ بنابراین تقلیل هدف در شاخص سهم ترابری ریلی در بخش بار زمینی از ۳۰ درصد به ۱۵ درصد پیشنهاد می‌شود.

وی تصریح کرد: تحول در عملکرد باری راه‌آهن (رشد سالانه ۲۰ درصد به جای ۳۹ درصد در حمل بار داخلی) به معنای جهش در بخش ریلی است و نیازمند مشارکت‌های مردمی و استفاده از توان بخش غیردولتی در امور عملیاتی، مدیریتی و مالی حمل‌ونقل ریلی است و باعث بهبود تراز مالی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی خواهد شد و توام با هدف افزایش عملکرد، مراعات اصول و استانداردهای ایمنی اهمیت ویژه دارد.

این مسئول برخی نکات و راهبردها را برای تحول در جهت افزایش حمل ریلی و حصول رشد سالانه ۲۰ درصد در حمل بار ریلی، پیشنهاد داد که به شرح زیر است؛

در راستای حداکثر استفاده از امکانات موجود، موانع و مشکلاتی که جنبه فیزیکی ندارند و ناشی از امور انسانی یا مقررات غیرضروری یا ناهماهنگی‌های مختلف هستند، رفع شوند تا سرعت حرکت قطارها و بهره‌وری خط و ناوگان ریلی افزایش داده شود. این مهم با مشارکت آحاد کارکنان شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی و شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی در قالب اجرای عمومی ضربتی «نظام پیشنهادهای تخصصی» و تشکیل ستاد ویژه برای غربال‌گری پیشنهادها و تصویب پیشنهادهای موجه مقدور است.

لکوموتیوهای بسیاری در راه‌آهن به دلایل گوناگون متوقف هستند و جا دارد با ملاحظه بند ث -۱ از ماده ۵۷ قانون برنامه هفتم، فوراً برای بازسازی به شرکت‌های غیردولتی واگذار شود این موضوع می‌تواند در قالب قراردادهای مشارکتی برای بازسازی یا در قالب قراردادهای فروش به شرط بازسازی صورت گیرد تا معطل تامین مالی از سوی شرکت راه‌آهن یا نهادهای دولتی نگردد.

افزایش بهره‌وری در داخل شرکت راه‌آهن مستلزم اجرای عاجل دستورالعمل‌های پرداخت کارانه برحسب بهره‌وری در سطوح مختلف به ویژه در بخش‌های عملیاتی نگهداری و بهره‌برداری خط و ناوگان است.