بنا بر آمار بانک مرکزی

تنها 18 درصد زنان سرپرست خانوار، شاغل هستند

سایت خبری تحلیلی ساعت 24 - برنامه ریزی برای اشتغال و توانمندسازی 2 میلیون و 500 هزار زن سرپرست خانوار که فقط 18 درصد آنان شاغل هستند، به پشتیبانی های اجتماعی و اقتصادی دولت و توجه سازمان های مردم نهاد نیاز دارد.
توجه به سلامت و تامین نیازهای همه افراد جامعه به ویژه افرادی که در تنگناهای ویژه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... هستند از سیاست های رفاهی و تامین اجتماعی در هر کشور به شمار می رود. در این میان، وضعیت زنان به گونه ای متفاوت از دیگر افراد است. افزون بر تنگناهای یاد شده، تبعیض های جنسیتی گاهی خود به عنوان عامل تشدیدکننده در مرتبه ای بالاتر از این علل قرار می گیرد.
توسعه یافتگی هدفی است که هر کشوری برای رسیدن به آن تلاش می کند و در توسعه باید همه گروه های انسانی و قشرهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، سیاسی و... مورد توجه قرار گیرند.
گام نهادن در راه توسعه به علل و عوامل بسیاری نیازمند است که بدون فراهم نشدن آنها نمی توان گفت جامعه برای دستیابی به توسعه موفق بوده است.
امکان یا نبود امکان دسترسی زنان مانند مردان به فرصت های عادلانه، کسب امنیت اقتصادی و اجتماعی و برطرف کردن فقر یکی از عواملی است که جریان توسعه را شتاب می بخشد یا آن را کند می کند.
مسائل گوناگون زنان مانند نداشتن سلامت جسمی و روانی، اشتغال، امنیت اجتماعی- اقتصادی و... با توجه به نقش زنان در فرزندآوری، تربیت، پرورش و جامعه پذیری نسل بعد می تواند منشا مشکلات بسیاری در جامعه باشد و این مسائل نه در یک کشور و جامعه ویژه بلکه در جوامع گوناگون دیده می شود و این موضوع در مورد زنان سرپرست خانوار پررنگ تر است.
در کشوری مانند ایران که تربیت فرزندان و نگهداری از آنان و امور خانه بر عهده زنان است، حضور نداشتن مرد در خانواده بار مشکلات زندگی این زنان را دوچندان کرده و آنان را آسیب پذیرتر می سازد.
زنان سرپرست خانوار از گروه های آسیب پذیر جامعه هستند که گاه عواملی چون طلاق، فوت یا اعتیاد همسر، ازکارافتادگی، رهاشدن توسط مردان مهاجر یا بی مبالاتی همسر این طیف را آسیب پذیرتر می کند.
«عادل آذر» رییس سازمان آمار ایران، در همایش «کارآفرینی و ایجاد اشتغال زنان سرپرست خانوار» در دانشگاه صنعتی شریف اعلام کرده بود «در سرشماری سال 1390، 21 میلیون و 110 هزار و 481 خانوار شناسایی شد که 88 درصد سرپرست های آنها مرد و 12 درصد آنها زن بودند. گرچه در سرشماری های نخستین شمار زنان سرپرست خانوار 6 و نیم درصد بود اما در سال 90 به رشد 2 برابری رسید و بر این پایه پیش بینی می شود تا سه سال آینده آمار زنان سرپرست خانوار به 15 درصد برسد.
بر پایه سرشماری های انجام شده در مرکز آمار ایران، 2 میلیون و 500 هزار زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارد که هم اکنون فقط 18 درصد آنان شاغل و 82 درصد دیگر بیکار هستند. آمارهای گرفته شده از زنان سرپرست خانوار بر پایه سه گروه سنی کمتر از 35 تا 64 سال و بالای 65 سال نشان دهنده این است که بیشتر، زنان میانسال سرپرست خانوار هستند .
«شهلا کاظمی پور» جمعیت شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، در تحقیقی با عنوان «تحلیلی بر فرصت های اشتغال زنان سرپرست خانوار» می نویسد: زنان سرپرست خانوار گروهی کاملا ناهمگون هستند که ظرفیت چانه زنی و موقعیت آنان در شرایط گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار متفاوت است. به عبارت دیگر، زنان به دلایل گوناگونی سرپرستی خانوار را به عهده می گیرند. سرپرستی اختیاری یا اجباری بر اثر ازدواج یا بدون ازدواج بر اثر طلاق، فوت یا مفقود شدن همسر، می تواند از معیارهای بنیادین دسته بندی زنان سرپرست خانوار به حساب آید .
زنان سرپرست خانوار زنانی هستند که بدون حضور منظم یا پشتیبانی یک مرد بزرگسال سرپرستی خانواده را بر عهده دارند و مسوولیت اداره اقتصادی خانواده و تصمیم گیری های عمده و حیاتی را به دوش کشیده اند.
در همین زمینه، «فاطمه آلیا» عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، گفت: بخشی از زنان جامعه ما به دلایلی از جمله طلاق یا بیکاری، بیماری، فوت همسر و اتفاق های دیگر مسوولیت اداره خانواده را به تنهایی به دوش می کشند و وظیفه ما به عنوان یک ایرانی شناسایی و رسیدگی به وضعیت زندگی این گروه از زنان جامعه است.
وی با اشاره به اصل بیست و نهم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی افزود: زنان بیوه و بدون همسر در جامعه به دلیل مشکلاتی که دارند باید مورد توجه ویژه قرار گیرند و باید شرایطی فراهم شود که این گروه از زنان زندگی مشقت بار نداشته باشند و به وظایف اصلی خود که همان تربیت فرزندانی سالم برای جامعه است، بپردازند.
به باور او، «اگر این موضوع فراموش شود در آینده هزینه های بسیاری بر جامعه تحمیل می شود که از جمله آن بروز ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی است که دامنگیر این خانواده ها و دیگران می شود».
بر پایه اصل بیست و نهم قانون اساسی، «برخورداری از تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، ازکارافتادگی، بی سرپرستی، در راه ‏ماندگی، حوادث و سوانح، نیاز به خدمات بهداشتی درمانی و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و غیره، حقی است همگانی و دولت موظف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت های مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تامین کند».
در بیشتر کشورهای در حال توسعه، زنان از فرصت های شغلی کمتری برخوردار بوده و به طور معمول در بخش غیررسمی، بدون هیچ گونه دستمزدی به کار مشغول می شوند و در بخش اشتغال رسمی نیز دستمزد کمتری نسبت به مردان دریافت می کنند. آنان ساعت های طولانی تری از مردان کار می کنند ولی نتیجه کارشان به صورت برابر با همان ساعت های کار مردان محاسبه نمی شود.
مساله اقتصادی در واقع مهمترین مساله ای است که زنان سرپرست خانوار در زندگی روزمره خود با آن روبرو هستند. قدرت و فشار این مساله در زندگی این گروه از زنان بسیار چشمگیر است و با بالا رفتن شمار افراد زیر سرپرستی زن نیز شدت بیشتری پیدا می کند. از این رو، سیاست های رفاهی یک جامعه به ویژه در سازمان ها و دستگاه های حمایتی باید برای بهبود وضعیت اقتصادی این قشر از زنان و توانمندسازی آنان باشد.